Níže přiložená bibliografie je autorův výběr stovky nejpodstatnějších titulů, které se zabývají evropskými mečovými pochvami, mečovými pásy a nákončími pochev z období 9., 10. a 11. století. Seznam je pokusem o rovnoměrné zahrnutí všech hlavních autorů, regionů i témat. Jde o rozšíření obdobné bibliografie o mečích, avšak nezahrnuje pochvy šavlí. Obecně vzato lze literaturu o pochvách chápat jako extrémně roztříštěnou a decentralizovanou – nálezy jsou často zahrnuty do souhrnných monografií a komplexnějších článků. V případě zájmu o zmíněné či jakékoli další práce nás neváhejte kontaktovat.
Příklad raně středověké pochvy s řemením. Zdroj: King’s Craft / Královo řemeslo.
Ager, Barry (1998-1999). Fragment of a Carolingian trefoil mount from a sword-belt, found at Maastricht-Amby. In: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 134-135, 427-436.
Ambrosiani, Björn (2001). Eastern Connections. 1: The Falcon Motif. Birka Studies 5, Stockholm.
Androshchuk, Fedir (2014). Viking Swords : Swords and Social aspects of Weaponry in Viking Age Societies, Stockholm.
Androščuk – Zocenko 2012 = Андрощук Ф. O. – Зоценко В. (2012). Скандинавские древности Южной Руси: каталог, Paris.
Arbman, Holger (1940). Birka I. Die Gräber. Tafeln, Stockholm.
Arne, T. J. (1913). Einige Schwert-Ortbänder aus der Wikingerzeit. In: Opuscula Archaeologica Oscari Montelio Septuagenario dicata, Stockholm, 375–390.
Asaris, Jānis (1994). 11.-13. gs. zobena maksts bronzas uzgaļu tipi un to izplatība Kurzemē. In: Arheoloģija un etnogrāfija 17, 21-28.
Baumeister, Martin (1998). Grundsätzliche Überlegungen zur Rekonstruktion frühmittelalterlicher Schwertgehänge. In: Jenssen, Walter et al. (eds.). Zeitenblicke. Ehrengabe für Walter Janssen, Rahden/Westf., 157-197.
Beatson, Peter (1994). Viking Age Scabbards from Archeological Finds in Scandinavia and the British Isles. In: Varangian Voice 30, 18-25.
Bersu, Gerhard – Wilson, David M. (1966). Three Viking Graves in the Isle of Man. The Society for Medieval Archaeology Monograph Servies: No 1, London.
Bredis 1996 = Бредiс, Наталія (1996). Технологiчнi дослiдження стародавнього меча з княжого поховального комплексу // Церква Богородиці Десятинна в Києві. Упоряд. П. П. Толочко, Київ, 47.
Capelle, Torsten (2000). Ein karolingischer Schwertgurtbeschlag. In: Kruse, K. B. (ed.). Der Hildersheimer Dom, Hannover, 329-360.
Cameron, Esther A. (2000). Sheaths and Scabbards in England AD 400-1100. BAR British Series 301, Oxford.
Cameron, Esther A. (2007). Scabbards and Sheaths from Viking and Medieval Dublin. Medieval Dublin Excavations, 1962-81. Ser. B, vol 8, Dublin.
Davidson, Hilda Ellis (1998). The Sword in Anglo-Saxon England: Its Archaeology and Literature, Woodbridge.
Dunning, G. C. – Evison, V. I. (1961). The Palace of Westminster Sword. In: Archaeologia 98, 123–158.
Dworschak, Nina (2018). Die wikingerzeitlichen Grabbefunde bei Wiskiauten/Mochovoe im Kaliningrader Gebiet, Kiel.
Edwards, B. J. N. (2002). A Viking Scabbard Chape from Chatburn, Lancashire. In: The Antiquaries Journal 82, 321-328.
Eggenstein, Georg (2008). Eiserne Bestandteile karolingischer Schwertgurte aus Balhorn. In: Verse, Frank (ed.). Durch die Zeiten …: Festschrift für Albrecht Jockenhövel zum 65. Geburtstag, Rahden, Westf., 425-434.
Eldjárn, Kristján (2016). Kuml og haugfé, Reykjavík.
Engel, Marcin (2015). Wczesnośredniowieczny trzewik pochwy miecza z miejscowości Stulichy, pow. węgorzewski. In: Acta Militaria Mediaevalia XI, Kraków – Sanok – Wrocław, 173-180.
Engel, Marcin – Sobczak, Cezary (2021). Ozdobne detale trzewików pochew mieczy z Góry Zamkowej w Szurpiłach. In: Acta Militaria Mediaevalia XVII, 19-42.
Eniosova 1994 = Ениосова, Н. В. (1994). Ажурные наконечники ножен мечей X–XI вв. на территории Восточной Европы // История и эволюция древних вещей, М., 100-121.
Falk, Hjalmar (1914). Altnordische Waffenkunde, Kristiania.
Fettich, Nándor (1937). Die Metallkunst der landnehmenden Ungarn, Budapest.
Fraenkel-Schoorl, Neeke (1978). Carolingian Jewellery with Plant Ornament. In: Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 28, 345-397.
Geibig, Alfred (1991). Beiträge zur morphologischen Entwicklung des Schwertes im Mittelalter : eine Analyse des Fundmaterials vom ausgehenden 8. bis zum 12. Jahrhundert aus Sammlungen der Bundesrepublik Deutschland, Neumünster.
Geibig, Alfred (1999). Die Schwerter aus dem Hafen von Haithabu. In: Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu 33, Neumünster, 9-99.
Gjerpe, Lars Erik (2005). Gravene: en kort gjennomgang. In: Gjerpe, Lars Erik (ed.). Gravfeltet på Gulli. E18-prosjektet Vestfold. Bind I. Varia 60, 24-104.
Grieg, Sigurd (1947). Gjermundbufunnet : en høvdingegrav fra 900-årene fra Ringerike, Oslo.
Grove, L. R. A. (1938). Five Viking-Period Swords. In: The Antiquaries Journal 18, 251–257.
Haneca, Kristof – Deforce, Koen (2020). Wood use in early medieval weapon production. In: Archaeological and Anthropological Sciences 12:9.
Harris, O. J. T. et al. (2017). Assembling places and persons: a tenth-century Viking boat burial from Swordle Bay on the Ardnamurchan peninsula, western Scotland. In: Antiquity 91, 191-206.
Hedenstierna-Jonson, Charlotte (2002). A group of Viking Age sword chapes reflecting the political geography of the time. In: Journal of Nordic Archaeological Science 13, 103–112.
Hilberg, Volker (2022). Haithabu 983-1066. Der Untergang eines dänischen Handelszentrums in der späten Wikingerzeit. Die Ausgrabungen in Haithabu 19, München.
Hjardar, Kim – Vike, Vegard (2016). Vikings at War, Oxford – Philadelphia.
Hošek, J. – Košta, J. – Žákovský, P. (2019-2022). Ninth to mid-sixteenth century swords from the Czech Republic in their European context. Part I – II, Praha – Brno.
Ísberg, Marjatta (2020). Víkingaaldarsverð í nærmynd. Íslensk víkingaaldarsverð, gerð þeirra og uppruni. Háskóli Íslands, MA ritgerð.
Janowski, Andrzej (2006). Brązowe i srebrne trzewiki pochew mieczy z X-XIII w. z terenu Polski. Uwagi o proweniencji i datowaniu. In: Acta Militaria Mediaevalia II, Kraków – Sanok, 23-50.
Janowski, Andrzej (2007). Gotlandzki trzewik pochwy miecza z przedstawieniem drzewa życia ze szczecińskiego Podzamcza. In: Acta Militaria Mediaevalia III, Kraków – Sanok, 177-186.
Janowski, Andrzej (2007). Wczesnośredniowieczne okucia pochew mieczy tzw. trzewiki z terenu Pomorza, Warmii i Mazur. In: Bogacki, M. – Franz, M. – Pilarczyk, Z. (eds.). Wojskowość ludów Morza Bałtyckiego. Mare Integrans, Toruń, 150-177.
Janowski, Andrzej (2013). Trzewiki pochew mieczy pochodzenia bałtyjskiego znalezione na współczesnych ziemiach polskich. In: Pruthenia VII, 7-35.
Janowski, Andrzej (2006). Brązowe i srebrne trzewiki pochew mieczy z X-XIII w. z terenu Polski. Uwagi o proweniencji i datowaniu. In: Acta Militaria Mediaevalia II, Kraków – Sanok, 23-50.
Janowski, Andrzej (2007). Gotlandzki trzewik pochwy miecza z przedstawieniem drzewa życia ze szczecińskiego Podzamcza. In: Acta Militaria Mediaevalia III, Kraków – Sanok, 177-186.
Janowski, Andrzej (2007). Wczesnośredniowieczne okucia pochew mieczy tzw. trzewiki z terenu Pomorza, Warmii i Mazur. In: Bogacki, M. – Franz, M. – Pilarczyk, Z. (eds.). Wojskowość ludów Morza Bałtyckiego. Mare Integrans, Toruń, 150-177.
Janowski, Andrzej (2013). Trzewiki pochew mieczy pochodzenia bałtyjskiego znalezione na współczesnych ziemiach polskich. In: Pruthenia VII, 7-35.
Janowski, Andrzej – Fudzińska, Ewa (2006). Trzewik pochwy miecza z miejscowości Podzamcze koło Kwidzyna. In: Pomorania Antiqua 21, 395-409.
Janowski, A. – Gan, P. – Zamelska-Moncza, K. (2019). Sword chape found at Santok: technological, technical, formal and typological aspects. In: Sprawozdania Archeologiczne 71, 387-406.
Janowski, Andrzej – Kurasiński, Tomasz (2009). Miecz i pochwa – razem i osobno. Wstęp do problematyki. In: Kucypera, P.- Pudło, P. – Żabiński, G. (eds.) Arma et Medium Aevum. Studia nad uzbrojeniem średniowiecznym, Toruń, 74-115.
Janowski, Andrzej – Szczepański, Łukasz (2018). Okucie pochwy miecza z Gardzienia koło Iławy. Przyczynek do studiów nad uzbrojeniem na pograniczu bałtyjsko-słowiańskim. In: Komunikaty Mazursko-Warmińskie 301, 416-439.
Janowski, A. – Sojka, K. – Włodarczak, E. (2023). In the middle of nowhere. Unique sword scabbard chape from Niepołomice Forest. In: Sprawozdania Archeologiczne 75/2, 371-382.
Jotov 2018 = Йотов, Валери (2018). Военни експедиции, въоръжение и снаряжение (Античност и Средновековие) = Military Campaigns. Weaponry and Military Equipment (Antiquity and Middle ages), Варна.
Kalousek, František (1971). Břeclav – Pohansko I. Velkomoravské pohřebiště u kostela. Archeologické prameny z pohřebiště, Brno.
Kainov 2009 = Каинов С.Ю. (2009). Наконечники ножен мечей из Гнездова. In: Acta Militaria Mediaevalia V, Kraków – Sanok, 79-110.
Kainov, S. Yu. (2012). Swords from Gnёzdovo. In: Acta Militaria Mediaevalia VIII, 7-68.
Kainov 2019 = Каинов, С. Ю. (2019). Сложение комплекса вооружения Древней Руси X – начала XI в. (по материалам Гнёздовского некрополя и поселения). Диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук Том I, Москва.
Kainov 2020 = Каинов, С. Ю. (2020). Наконечник ножен меча из раскопок усадьбы Ж Троицкого раскопа // Усадьба X – XI веков в Людином конце Средневекового Новгорода, М., 64-69.
Kainov – Avdejenko 2012 = Каинов, С. Ю. – Авдеенко, Е. Е. (2012). Литые наконечники ножен мечей (по материалам Троицкого раскопа Новгорода Великого) // Археологические вести 18, Санкт-Петербург, 145-151.
Kainov – Makušnikov 2022 = Каинов, С. Ю. – Макушников, О. А. (2022). Наконечник ножен меча из Старой Белицы (Гомельская обл., Беларусь) // Военная археология 7: Сборник материалов Проблемного совета «Военная археология» при Государственном Историческом музее. Отв. ред. О. В. Двуреченский, Москва, 162-170.
Kainov – Novikov 2024 = Каинов, С. Ю. – Новиков, В. В. (2024). Новые находки мечей в Гнёздове (2017-2020 гг.), Москва.
Kainov – Olejnikov 2015 = Каинов, С. Ю. – Олейников, О. М. (2015). Модель для изготовления деталей наконечников ножен мечей (Власьевский 2 раскоп, Великий Новгород) // Новгород и Новгородская земля. История и археология 29, Великий Новгород, 223–225.
Kazakevičius, Vytautas (1981). Vienašmenių kalavijų atsiradimas ir raida Lietuvoje. In: Lietuvos archeologija 2, Vilnius, 43–58.
Kazakevičius, Vytautas (1992). Sword Chapes from Lithuania. In: Loit, Aleksander (ed.). Die Kontakte zwischen Ostbaltikum und Skandinavien im frühen Mittelalter, Uppsala, 91-108.
Kazakevičius, Vytautas (1998). Iš vėlyvojo geležies amžiaus Baltų ginklų istorijos (kalavijų makštų galų apkalai). In: Lietuvos Archeologija 15, 287–332.
Kolias, T. G. (1988). Byzantinische Waffen: ein Beitrag zur byzantinischen Waffenkunde von den Anfängen bis zur lateinischen Eroberung, Wien.
Korzuchina 1950 = Корзухина, Г. Ф. (1950). Из истории древнерусского оружия XI века // Советская археология XIII, 63-94.
Košta, Jiří – Hošek, Jiří (2008). Meč z hrobu 580 ve III. kostele v Mikulčicích. Příspěvek k diskusi o jednom ze zástupců nejvyšší staromoravské elity. In: Studia mediaevalia Pragensia 8, 177-207.
Košta, Jiří – Hošek, Jiří (2014). Early Medieval swords from Mikulčice, Brno : Institute of Archaeology of the Academy of Sciences of the Czech Republic.
Košta, Jiří – Lutovský, Michal (2014). Raně středověký knížecí hrob z Kolína. Early medieval princely burial from Kolín, Praha.
Krabath, Stefan (2001). Die hoch- und spätmittelalterlichen Buntmetallfunde nördlich der Alpen. Eine archäologisch-kunsthistorische Untersuchung zu ihrer Herstellungstechnik, funktionalen und zeitlichen Bestimmung, I-II, Rahden, Westf.
Lennartsson, Monika (1997/98). Karolingische Metallarbeiten mit Pflanzenornamentik. In: Offa 54/55, 431–619.
Makarov, Nikolaj (2017). Viking Age weaponry from the Volga-Oka confluence: a scabbard chape from Shekshovo in Suzdal Opolie. In: Eriksen, B. V. et al. (eds.). Interaktion ohne Grenzen. Beispiele archäologischer Forschungen am Beginn des 21. Jahrhunderts, Schleswig, 663-670.
Michalak, Arkadiusz – Socha, Krzysztof (2017). A sword scabbard chape with a depiction of a bird of prey from the surroundings of Kostrzyn. In: Slavia Antiqua LVIII, 159-174.
Mitchell, John – Hansen, I. L. (2001). San Vincenzo al Volturno 3 – The finds from the 1980-86 excavations, Spoleto.
Mould, Q. – Carlisle, I – Cameron, E. (2003). Craft Industry and Everyday Life: Leather and Leatherworking in Anglo-Scandinavian and Medieval York. The small finds 17/16, York.
Müller-Wille, Michael (1978). Das Schiffsgrab von der Île de Groix (Bretagne): ein Exkurs zum Bootkammergrab von Haithabu. In: Berichte über die Ausgrabungen in Haithabu 12, 48-84.
Nadolski, Andrzej (1955). Pochwa miecza znaleziona w osadzie miejskiej z XI wieku w Gdańsku. In: Wiadomości Archeologiczne XXII/2, 186–192.
Nevizánsky, Gabriel (2006). Staromaďarské jazdecké pohrebisko v Leviciach-Géni. In: Slovenská archeológia 54/2, 285-328.
Nicolardot, Jean-Pierre – Guigon, Philippe (1991). Une forteresse du Xe siècle : le Camp de Péran à Plédran (Côtes d’Armor). In: Revue Archéologique de l’Ouest 8, 123-157.
Owen, Olwyn – Dalland, Magnar (1999). Scar: a Viking boat burial on Sanday, Orkney, Tuckwell.
Paterson, C. – Parsons, A. J. – Newman, R. M. – Johnson, Nick – Howard-Davis, Ch. (2014). Shadows in the sand : excavation of a Viking-age cemetery at Cumwhitton, Cumbria, Lancaster.
Paulsen, Peter (1953). Schwertortbänder der Wikingerzeit: ein Beitrag zur Frühgeschichte Osteuropas, Stuttgart.
Pentz, Peter (2009). Bådgraven ved Flintinge Å – og en kammergrav ved Rabjerg. In: Aarbøger for nordisk Oldkyndighed og Historie 2005, 161-208.
Petersen, Theodor (1918). Baandformet omvikling af sverdskeder i vikingetiden. In: Oldtiden – tidsskrift for norsk forhistorie, Bind 7, 165–169.
Posselt, Normen (2016). Die spätwikingerzeitlichen Schwertortbänder aus Mecklenburg und Vorpommern. In: Biermann, F. P. – Kersting, T. – Klammt, A. (eds.). Die frühen Slawen – von der Expansion zu gentes und nationes, Langenweißbach, 193-220.
Post, Paul (1911). Zeughaus. Die Sammlung Gay. In: Amtliche Berichte aus den Königlichen Kunstsammlungen, 33. Jahrg., Nr. 3, 75-88.
Profantová, Naďa – Štolba, Milan (2012). Raně středověké nákončí k pochvě meče z Českého středohoří. In: Archeologické rozhledy LXIV, 357-361.
Robak, Zbigniew (2013). Studia nad okuciami rzemieni w typie karolińskim. VIII-X wiek. I-II część, Nitra.
Robak, Zbigniew (2018). The Sword and Sword-belt in Carolingian Times. The Warrior Burial 23 from Závada Reconsidered. In: Študijné zvesti 64, 149 – 177.
Robak, Zbigniew (2021). Garnitury okuć rzemieni i inne elementy ozdobne wielkomorawskich mieczy. In: Folia Archaeologica 36, 19-52.
Schoknecht, Ulrich (1966). Bemerkenswerte slawische Gräber aus dem Bezirk Neubrandenburg. In: Bodendenkmalpflege in Mecklenburg, Jahrbuch 1965, 195-206.
Schulze-Dörrlamm, Mechthild (1995). Das Reichsschwert. Ein Herrschaftszeichen des Saliers Heinrich IV. und des Welfen Otto IV., Sigmaringen.
Sikora, Przemysław (2001). Dolne okucia pochew mieczy (tzw. trzewiki) z terenu północnej Słowiańszczyzny we wczesnym średniowieczu – katalog źródel. In: Materiały i Sprawozdania 22, 107-134.
Sikora, Przemysław (2003). Frühmittelalterliche Ortbänder bei West- und Ostslawen. In: Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 31, 11-38.
Sikora, Przemysław (2013). Die Ortbänder aus Hafurbjarnarstaðir und Ljárskógar – Zwei besondere Fundstücke von Island. Bemerkungen zu ihrer Datierung und Bedeutung. In: Kleingärtner, S. – Müller, U. – Scheschkewitz, J. (eds.). Kulturwandel im Spannungsfeld von Tradition und Innovation, Neumünster, 361–372.
Siwiak, Wojciech (2015). Wczesnośredniowieczny trzewik pochwy miecza z lasu Turska Dąbrowa nad Notecią koło Bydgoszczy. In: Pomorania Antiqua 24, 401–410.
Staššíková-Štukovská, Danica (2001). Vybrané nálezy z pohrebiska v Borovciach z pohľadu začiatkov kostrového pochovávania staromoravských a nitrianskych Slovanov. In: Galuška, L. – Kouřil, P. – Měřínský, Z. (eds.). Velká Morava mezi východem a západem, Brno, 371-388.
Stoumann, Ingrid (2009). Ryttergraven fra Grimstrup : og andre vikingetidsgrave ved Esbjerg, Ribe.
Strömberg, Märta (1951). Schwertortbänder mit Vogelmotiven. In: Meddelanden från Lunds universitets historiska muséum, Lund, 99–121.
Tentiuc, Ion – Munteanu, Octavian (2022). Conexiunile spaţiului est-carpatic cu lumea vikingă – o nouă buterolă din epoca medievală timpurie descoperită în Moldova. In: Tyragetia – Arheologie, istorie antică. Serie Nouă, vol. XVI [XXXI], nr. 1, 25-46.
Thunmark-Nylén, Lena (2006). Die Wikingerzeit Gotlands III: 1–2 : Text, Stockholm.
Tomsons, Artūrs (2009). Divasmeņu zobeni lībiešu materiālajā kultūrā vēlajā dzelzs laikmetā. In: Pa somugru pēdām Baltijas jūras krastā. Starptautiskās zinātniskās konferences materiāli. 2009. gada 9. aprīlis, Turaida, Rīga, 76-84.
Tomsons, Artūrs (2012). Divasmeņu zobeni Latvijas arheoloģiskajā materiālā 9.-13.gs., Rīga.
Tomsons, Artūrs (2018). Zobeni Latvijas teritorijā no 7. līdz 16. gadsimtam, Rīga.
Ungerman, Šimon (2011). Schwertgurte des 9. bis 10. Jahrhunderts in West- und Mitteleuropa. In: Macháček, J. – Ungerman, Š. (eds.), Frühgeschichtliche Zentralorte in Mitteleuropa. Studien zur Archäologie Europas 14, Bonn, 575–608.
Ungerman, Šimon (2015). Mečové pásy z 9.–10. století v západní a střední Evropě: typologie, chronologie, provenience a symbolika. In: Bojná 2. Nové výsledky výskumov včasnostredovekých hradísk, Nitra.
Volken, Marquita – Goubitz, Olaf (2020). Covering the blade. Archaeological Leather Sheaths and Scabbards, Zwolle.
Wadyl, Sławomir (2019). Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim, Gdańsk.
Wachowski, Krzysztof (1992). Kultura karolińska a Słowiańszczyzna Zachodnia, Wrocław.
Wamers, Egon (1981). Ein karolingischer Prunkbeschlag aus dem Römisch-Germanischen Museum, Köln. In: Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 9, 91-128.
Wamers, Egon (2011). The Duesminde Hoard. In: Graham-Campbell, J. A. – Sindbæk, S. M. – Williams, G. (eds.). Silver economies, monetisation and society in Scandinavia, AD 800 – 1100, Aarhus, 309-320.
Wołoszyn, Marcin et al. (2018). Wczesnośredniowieczny trzewik pochwy miecza z Czermna w świetle analiz archeologicznych i metaloznawczych. In: Nowakiewicz, T. – Trzeciecki, M. – Błaszczyk, D. (eds.). Animos labor nutrit. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Buko w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, 207-216.
Wyrwa, Andrzej – Janowski, Andrzej (2014). Dolne okucie pochwy miecza z przedstawieniem ludzkiej twarzy z Łekna (stan. Ł5). In: Fontes Archaeologici Posnanienses, 50, 2, 323-346.
Ypey, Jaap (1964). Vroeg-middeleeuwse zwaarden uit Nederlandse verzamelingen. In: Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 14, 89-96.
Yotov, Valery (2003). The Vikings on the Balkans, Varna.
Yotov, Valery (2016). Traces of the Presence of Scandinavian Warriors in the Balkans. In: Androshchuk, F. – Shepard, J. – White, M. (eds.). Byzantium and the Viking world, Uppsala, 241-254.
Zocenko 1999 = Зоценко, В. Н. (1999). Высокие наконечники ножен мечей конца X – начала XI вв. // Раннесредневековые древности Северной Руси и её соседей, Санкт-Петербург, 35–48.
Zozulja 2007 = Зозуля, С. С. (2007). Предметы вооружения Ярославского Поволжья X-XI вв., Москва.
Żabiński, Grzegorz (2007). Viking Age Swords from Scotland. In: Studia i Materiały – Studies and Materials, Acta Militaria Mediaevalia III., Kraków – Sanok, 29–84.
Pevně věřím, že jste si čtení tohoto článku užili. Pokud máte poznámku nebo dotaz, neváhejte mi napsat nebo se ozvat níže v komentářích. Pokud se Vám líbí obsah těchto stránek a chtěli byste podpořit jejich další fungování, podpořte, prosím, náš projekt na Patreonu, Buymeacoffee nebo Paypalu.
